Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Όργανο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (βλ. λ.) με εκτελεστικές και νομοθετικές αρμοδιότητες. Αποτελεί τον θεματοφύλακα των συνθηκών παράλληλα με το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο (βλ. λ.) και εκπροσωπεί την Ευρωπαϊκή Ένωση στον διεθνή χώρο. Είναι γνωστή και ως Κομισιόν, από την αντίστοιχη γαλλική λέξη που σημαίνει επιτροπή. Η Ε.Ε. προήλθε από την Ανώτατη Αρχή της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα (ΕΚΑΧ), πρόδρομο της σημερινής Ευρωπαϊκής Ένωσης. Από το 1967 που άρχισε να ισχύει η συνθήκη για τη συγχώνευση των εκτελεστικών οργάνων, η Ε.Ε. είναι ενιαία για τις τρεις ευρωπαϊκές κοινότητες (ΕΚΑΧ, Ευρατόμ και ΕΚ). Ο πρόεδρος, οι δύο αντιπρόεδροι και τα υπόλοιπα 17 μέλη της διορίζονται από τα κράτη-μέλη με την έγκριση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (βλ. λ.). Ωστόσο, οφείλουν να είναι ανεξάρτητα από τις κυβερνήσεις από τις οποίες διορίστηκαν. Η Ε.Ε. ανανεώνεται ανά πενταετία, κατά τη διάρκεια του εξαμήνου που ακολουθεί την εκλογή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Τα κράτη-μέλη ορίζουν καταρχήν τον πρόεδρο της Ε.Ε. και στη συνέχεια σε συνεργασία με αυτόν προσδιορίζονται τα υπόλοιπα μέλη. Κάθε μέλος διαθέτει ένα χαρτοφυλάκιο, δηλαδή έναν τομέα αρμοδιοτήτων, όπως οι υπουργοί των εθνικών κυβερνήσεων. Η νέα Ε.Ε., αφού λάβει ψήφο εμπιστοσύνης από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, αναλαμβάνει επίσημα τα καθήκοντά της τον Ιανουάριο του επόμενου έτους. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μπορεί να την απαλλάξει από τα καθήκοντά της πριν από τη λήξη της θητείας ψηφίζοντας πρόταση μομφής εναντίον της. Κάθε κράτος-μέλος ορίζει από έναν επίτροπο, ενώ η Γαλλία, η Γερμανία, η Ισπανία, η Ιταλία και η Μεγάλη Βρετανία και από έναν δεύτερο. Σχεδιάζεται η κατάργηση του δικαιώματος για δεύτερο επίτροπο με τη διεύρυνση των 10 νέων κρατών-μελών και με αντιστάθμισμα την αύξηση των ψήφων για τις μεγάλες χώρες στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Η Ε.Ε. προτείνει τα νομοθετικά κείμενα, τα οποία υποβάλλονται στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο (βλ. λ.), εξασφαλίζει την εκτέλεση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας (οδηγίες, κανονισμοί, αποφάσεις) του προϋπολογισμού και των προγραμμάτων που εγκρίνονται από το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο ως εκτελεστική αρχή, μεριμνά για την τήρηση του κοινοτικού δικαίου, από κοινού με το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, ως θεματοφύλακας των συνθηκών. Επίσης, διαπραγματεύεται διεθνείς συμφωνίες, κυρίως εμπορίου και συνεργασίας, εκπροσωπώντας την Ευρωπαϊκή Ένωση. Λειτουργεί διαιτητικά ανάμεσα στα κράτη-μέλη προσπαθώντας να βρίσκει συμβιβαστικές λύσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να γίνουν αποδεκτές από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ή το Συμβούλιο των υπουργών, όπου δεσπόζουν τα πολιτικά προβλήματα των διαφόρων κρατών, τα οποία συχνά διίστανται. Κάθε χρόνο συντάσσει έκθεση για τη δράση της, η οποία υποβάλλεται στην κρίση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Συνήθως η ΕΕ συνεδριάζει μία φορά την εβδομάδα, κάθε Τετάρτη, στις Βρυξέλλες. Κατά τη διάρκεια των συνεδριάσεων της ολομέλειας του Κοινοβουλίου, συνεδριάζει στο Στρασβούργο. Επιπλέον, συνεργάζεται στενά με δύο συμβουλευτικά όργανα, την Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (βλ. λ.) και την Επιτροπή των Περιφερειών (βλ. λ.) για τις προτάσεις νομοθετικών πράξεων. Τέλος, συμμετέχει σε όλες τις συνεδριάσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και έχει την υποχρέωση να απαντά στις γραπτές και προφορικές ερωτήσεις των μελών του. Η Ε.Ε. διαθέτει διοικητικό μηχανισμό, ο οποίος περιλαμβάνει γενικές υπηρεσίες (γενική γραμματεία, νομική υπηρεσία, στατιστική υπηρεσία-Eurostat κλπ.) και γενικές διευθύνσεις με προσωπικό σχεδόν 20.000 άτομα. Η έδρα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στις Βρυξέλλες (φωτ. Ευρωπαϊκή Επιτροπή).